BXĐT - Hội đồng nhân dân (HĐND) là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên. HĐND quyết định các vấn đề quan trọng trên địa bàn huyện về kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh, xây dựng chính quyền; bảo đảm việc thực hiện các quy định và quyết định của cơ quan nhà nước cấp trên và trung ương trên địa bàn huyện; giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương, việc thực hiện nghị quyết của HĐND huyện…

    Nhận thức rõ vai trò, vị trí của mình, trong những năm qua, HĐND huyện Bát Xát đã có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động, đưa đưa chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống. 

Toàn cảnh kỳ họp Hội đồng nhân dân

    Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp ngày 23/5/2021, đại biểu HĐND huyện Bát Xát nhiệm kỳ 2021-2026 được bầu 35 đại biểu, trong đó: 18 đại biểu nữ chiếm 51,43 %; 19 đại biểu là người dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ 54,29%; 13 đại biểu tái cử chiếm tỷ lệ 37,14%. Tại kỳ họp thứ nhất, HĐND huyện ra Nghị quyết thành lập Ban Dân tộc, như vậy cơ cấu tổ chức của HĐND huyện Bát Xát gồm 3 Ban (Ban Pháp chế, Ban Kinh tế - Xã hội, Ban Dân tộc). Để đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế trên địa bàn huyện, Thường trực HĐND huyện đã quyết định thành lập 7 tổ đại biểu, mỗi tổ đại biểu gồm 5 thành viên và có tổ trưởng, tổ phó do Thường trực HĐND huyện chỉ định để điều hành hoạt động chung của tổ. 
Sau khi thành lập trở lại, HĐND huyện nhanh chóng ổn định về cơ cấu tổ chức, sắp xếp cán bộ, kiện toàn bộ máy, ban hành quy chế làm việc phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ, đảm bảo hoạt động có hiệu lực, hiệu quả trên cơ sở thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện. HĐND nêu cao vai trò và thực hiện tốt chức năng là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương; tăng cường công tác giám sát trong việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các hoạt động quyết định của các cơ quan nhà nước ở địa phương, từng bước nâng cao vai trò, vị trí của HĐND. 
Để hoạt động của HĐND huyện có hiệu quả, ngay từ đầu nhiệm kỳ, các Ban chuyên trách của HĐND đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan xây dựng chương trình giám sát hàng năm; đổi mới hoạt động theo hướng mở rộng tranh luận, tăng tính công khai, đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ; có các hình thức phù hợp để Nhân dân theo dõi trực tiếp các kỳ họp của HĐND; tăng cường các hình thức thông tin, tuyên truyền để Nhân dân biết và giám sát hoạt động của các Ban chuyên trách và đại biểu HĐND.  
    HĐND huyện luôn thực hiện tốt chức năng quyết định theo thẩm quyền, đáp ứng kịp thời yêu cầu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã tổ chức 17 kỳ họp, thông qua 139 Nghị quyết quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, thu chi ngân sách nhà nước hàng năm... HĐND huyện đã thực hiện tốt vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương; góp phần to lớn vào việc thực hiện các mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXIII. Ngoài ra, Thường trực HĐND huyện kịp thời cho ý kiến trao đổi, thoả thuận theo đề nghị của Uỷ ban nhân dân huyện với 73 nội dung phát sinh giữa các kỳ họp thuộc thẩm quyền, đạt 100%. Các nội dung chủ yếu tập trung lĩnh vực kinh tế - ngân sách, văn hoá - xã hội. Công tác thoả thuận giữa 2 kỳ họp được thực hiện đảm bảo đúng quy trình, quy định, tạo điều kiện thuận lợi để Uỷ ban nhân dân huyện triển khai có hiệu quả những vấn đề phát sinh trong quá trình điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ.
    Việc ban hành Nghị quyết của HĐND huyện thực hiện đúng quy trình, thủ tục, thẩm quyền; kịp thời cụ thể hoá các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước nhằm thu hút đầu tư, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần trong Nhân dân, giải quyết những vấn đề cấp bách, đáp ứng  yêu cầu và điều kiện thực tiễn; tạo cơ sở pháp lý quan trọng giúp cho Ủy ban nhân dân huyện trong thực hiện chỉ đạo, quản lý, điều hành. Trên cơ sở Nghị quyết của HĐND ban hành, Ủy ban nhân dân huyện và các cơ quan có liên quan chủ động hướng dẫn, tổ chức thực hiện các nghị quyết một cách linh hoạt và mang lại hiệu quả thiết thực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo.
Các Ban của HĐND đã được tăng cường về năng lực và chất lượng chuyên môn, đã có nhiều chuyển biến tích cực, liên tục đổi mới phương thức, sâu sát thực tiễn cơ sở, năng động sáng tạo nên chất lượng hoạt động của các Ban được nâng lên rõ rệt. Thông qua các báo cáo giám sát, thẩm tra, các Ban đã cung cấp nhiều thông tin, luận cứ quan trọng, có tính phản biện cao, đề xuất các giải pháp để Hội đồng nhân dân xem xét, quyết định kịp thời, đúng đắn các vấn đề về kinh tế, văn hóa, xã hội và an ninh quốc phòng; là cơ sở quan trọng để đại biểu HĐND xem xét trước khi quyết định thông qua các nội dung tờ trình, báo cáo tại các kỳ họp và đã thu hút được sự quan tâm của đông đảo cử tri trong huyện. 
Nhìn chung, việc thực hiện chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của huyện về cơ bản đã cụ thể hóa kịp thời đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết của Huyện ủy sát với tình hình thực tiễn ở địa phương, thể hiện trách nhiệm cao trước cử tri và Nhân dân trong huyện. Việc thực hiện chức năng quyết định ngày càng đầy đủ, đúng thẩm quyền, hiệu quả, phù hợp với pháp luật.   
Tại các kỳ họp, HĐND huyện thực hiện chức năng giám sát thông qua việc xem xét, thảo luận, cho ý kiến vào các báo cáo công tác của Thường trực HĐND, Uỷ ban nhân dân, các Ban HĐND, Viện Kiểm sát nhân dân, Toà án nhân dân, Chi cục Thi hành án dân sự huyện. Qua xem xét, giám sát báo cáo kết quả hoạt động đã kịp thời phát hiện một số tồn tại, hạn chế, bất cập trong công tác của các cơ quan chịu sự giám sát; từ đó, các đại biểu thảo luận, đưa ra các giải pháp khắc phục để các cơ quan thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Đại biểu HĐND huyện thực hiện giám sát tại kỳ họp thông qua quyền chất vấn; các ý kiến chất vấn của đại biểu đều trên cơ sở kiến nghị của cử tri, thông qua hoạt động giám sát. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã có 25 ý kiến chất vấn, 23 nội dung đề nghị giải trình của đại biểu HĐND huyện đối với Uỷ ban nhân dân huyện và lãnh đạo một số cơ quan, đơn vị. Nội dung chất vấn chủ yếu về lĩnh vực nông - lâm nghiệp, giao thông, tài nguyên môi trường, chính sách an sinh xã hội như: Tiến độ triển khai một số công trình, dự án, đường giao thông, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, việc triển khai chính sách hỗ trợ phát triển nông - lâm nghiệp… Qua hoạt động chất vấn cho thấy những nhóm vấn đề được đại biểu HĐND quan tâm, lựa chọn là xác đáng, phù hợp với thực tế, là nhóm vấn đề đang được cử tri quan tâm. 

Đại biểu chất vấn tại Kỳ họp

Thực hiện Nghị quyết số 96/2023/QH15 ngày 23/6/2023 của Quốc hội về lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn, tại kỳ họp cuối năm 2023, Thường trực HĐND huyện đã tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với 18 người giữ chức vụ do Hội đồng nhân dân bầu. Công tác lấy phiếu tín nhiệm được triển khai thực hiện nghiêm túc, đúng trình tự, toàn bộ quy trình lấy phiếu tín nhiệm được thực hiện dân chủ, công khai minh bạch. Kết quả lấy phiếu tín nhiệm đã thể hiện đúng mức độ tín nhiệm của các đại biểu HĐND đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu; kết quả đã được công bố công khai, đầy đủ, chính xác tại kỳ họp và trên các phương tiện thông tin đại chúng để Nhân dân và cử tri trong huyện theo dõi giám sát.
Công tác giám sát giữa hai kỳ họp được triển khai đúng quy định. Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay đã tổ chức 67 cuộc giám sát, khảo sát chuyên đề. Nhìn chung công tác giám sát, khảo sát chuyên đề đạt chất lượng, hiệu quả, bao quát được các nội dung quan trọng trên tất cả các lĩnh vực đời sống, kinh tế - xã hội trên địa bàn. Qua đó đã chỉ rõ những tồn tại, bất cập và đưa ra các kiến nghị để nâng cao hiệu quả thực hiện tại cơ sở. Hoạt động giám sát của HĐND và Thường trực HĐND huyện ngày càng được đổi mới, nâng cao chất lượng.
Thường trực HĐND và các Ban thường xuyên giám sát tại cơ sở về thực hiện các Nghị quyết của HĐND huyện, đặc biệt là việc triển khai thực hiện các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước; giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và ý kiến, kiến nghị của công dân; giám sát việc thi hành pháp luật đối với Ủy ban nhân dân và các cơ quan, đơn vị theo quy định; việc giải quyết các ý kiến kiến nghị của cử tri; kiến nghị sau giám sát. Thông qua hoạt động khảo sát, giám sát, kịp thời phát hiện nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của chính quyền cơ sở, các ngành trên các lĩnh vực; những phát hiện đó đã giúp UBND huyện và các ngành chức năng chấn chỉnh kịp thời công tác điều hành, chỉ đạo góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước và sử dụng các nguồn lực trên địa bàn huyện.  

Tiếp xúc cử tri trước kỳ họp 

Trước các kỳ họp thường lệ hằng năm, Thường trực HĐND huyện ban hành kế hoạch, chỉ đạo các Tổ đại biểu HĐND tổ chức tiếp xúc cử tri trước và sau các kỳ họp. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đã tổ chức 182 hội nghị tiếp xúc với trên 8.900 đại biểu cử tri tại các xã, thị trấn trên địa bàn huyện. Thông qua hoạt động tiếp xúc, đã tiếp nhận hơn 622 ý kiến kiến nghị của cử tri thuộc thẩm quyền của huyện, ngoài ra các Tổ đại biểu, đại biểu HĐND còn thường xuyên gặp gỡ, tiếp xúc trực tiếp với cử tri để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của cử tri, ghi nhận nhiều vấn đề cử tri quan tâm từ đó báo cáo Thường trực HĐND tiếp thu, chuyển đến Uỷ ban nhân dân huyện xem xét chỉ đạo giải quyết theo thẩm quyền và được báo cáo tại các kỳ họp HĐND huyện.
Có thể khẳng định, trong quá trình hoạt động, HĐND huyện Bát Xát đã thực hiện đúng chức năng nhiệm vụ, quyền hạn, khẳng định rõ vai trò là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân, không ngừng nỗ lực cố gắng, phối kết hợp thường xuyên, hiệu quả với Uỷ ban nhân dân, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện và các cơ quan liên quan quyết định nhiều chủ trương, biện pháp quan trọng, đồng bộ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội, nâng cao đời sống vật chất tinh thần của Nhân dân trong huyện. Các hoạt động của HĐND huyện có nhiều đổi mới về nội dung, hình thức theo hướng thiết thực, hiệu quả, trọng tâm là nâng cao chất lượng các kỳ họp, chất lượng ban hành Nghị quyết, chất lượng giám sát; kịp thời cụ thể hoá Nghị quyết của Đảng bộ huyện bằng các Nghị quyết của HĐND. Đa số các đại biểu HĐND huyện phát huy được vai trò, trách nhiệm trước cử tri, thường xuyên duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Nhân dân; lắng nghe, tiếp thu ý kiến, tâm tư nguyện vọng của cử tri, là cầu nối giữa chính quyền với Nhân dân. Thường trực, các Ban và Tổ đại biểu HĐND huyện năng động, sáng tạo, vận dụng linh hoạt những quy định của pháp luật, cải tiến phương thức hoạt động, thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.
Để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND huyện trong những năm tới, cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HĐND theo nguyên tắc: Đảng thống nhất lãnh đạo công tác tổ chức cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý trong hệ thống chính trị, trong đó, cần đảm bảo lãnh đạo của Ban Thường vụ Huyện ủy đối với tổ chức, hoạt động của HĐND, đảm bảo tổ chức, hoạt động đúng chủ trương, định hướng của Đảng và quy định của pháp luật. Quan tâm ban hành các quy chế, nội quy liên quan theo thẩm quyền; tăng cường mối quan hệ, phối hợp giữa HĐND với các cơ quan, đơn vị; tăng cường, nâng cao chất lượng hội nghị trao đổi kinh nghiệm hoạt động của HĐND huyện và HĐND các xã, thị trấn; tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn, nhất là công tác quy hoạch, đạo tạo, lựa chọn và giới thiệu ứng cử làm đại biểu HĐND các cấp; đảm bảo các điều kiện phục vụ hoạt động của HĐND. Tổ chức hoạt động giám sát thật chặt chẽ để hoạt động giám sát đi vào thực chất và có hiệu quả, thường xuyên theo dõi, đôn đốc việc thực hiện kiến nghị sau giám sát của các cơ quan, đơn vị, tránh để xảy ra tình trạng các kiến nghị giám sát không được thực hiện. Thông qua hoạt động giám sát, HĐND huyện rút kinh nghiệm, nâng cao năng lực, trình độ giám sát của mình, đảm bảo nội dung giám sát tốt hơn, hiệu quả hơn, thực chất hơn và có hiệu lực hơn. Thực hiện hiệu quả quy chế phối hợp giữa HĐND với Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc trong công tác chuẩn bị các kỳ họp đảm bảo chất lượng. 

Đối với nhóm giải pháp cụ thể:
Thứ nhất: Thường trực HĐND huyện tiếp tục thực hiện tốt vai trò chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động giữa các cơ quan của HĐND, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất. Tổ chức các phiên họp của Thường trực HĐND chất lượng, hiệu quả, giải quyết kịp thời các nhiệm vụ cụ thể, các vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp của HĐND thuộc thẩm quyền. Tăng cường đôn đốc UBND cùng cấp và các cơ quan liên quan thực hiện nghị quyết của HĐND khi có hiệu lực thi hành và báo cáo theo quy định. Giám sát, theo dõi các chức danh do HĐND bầu, phê chuẩn trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, làm cơ sở phục vụ chất vấn và trình HĐND lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm, đánh giá thực hiện nhiệm vụ hằng năm. Thường xuyên giữ mối liên hệ với UBND, các cơ quan, Ban Thường trực Ủy Ban MTTQ Việt Nam, các thành viên của Mặt trận cùng cấp.
Thứ hai: Các Ban của HĐND tích cực, chủ động tham gia chuẩn bị các nội dung cho kỳ họp HĐND, nâng cao chất lượng thẩm tra các báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết trình HĐND. Việc thẩm tra các vấn đề phát sinh giữa 2 kỳ họp được thực hiện kịp thời, đúng quy định; tăng cường đôn đốc việc giải quyết kiến nghị của cử tri, đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, tổ chức gửi đến. Tích cực tham gia các hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri, cũng như chủ động triển khai giám sát về lĩnh vực thuộc trách nhiệm của Ban. Phát huy vai trò Ủy viên của Ban trong việc nghiên cứu tài liệu, đề xuất, tham gia và có chính kiến về những quyết định, giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, nhiệm vụ của Ban.
Thứ ba: Tổ đại biểu HĐND cần quan tâm nâng cao trách nhiệm của Tổ trưởng, Tổ phó trong tổ chức, duy trì các hoạt động của Tổ; xây dựng chương trình công tác, giám sát, kế hoạch phân công đại biểu tiếp công dân; thực hiện tốt việc tổng hợp kiến nghị của cử tri, tích cực tham gia thảo luận tại kỳ họp HĐND huyện; đánh giá, xếp loại hoạt động của Tổ và đại biểu trong Tổ, động viên khen thưởng kịp thời đại biểu HĐND, Tổ đại biểu hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Thứ tư: Đối với đại biểu HĐND phải xác định rõ vai trò và trách nhiệm; trau dồi kỹ năng hoạt động đại biểu, chủ động nghiên cứu tài liệu, nắm chắc tình hình thực tiễn, ý kiến, kiến nghị của cử tri để tham gia kiến nghị, góp ý nội dung của các nghị quyết, nội dung giám sát; thực hiện tốt quyền phát biểu, chất vấn, tham gia tích cực các hoạt động giám sát. Đề xuất cơ quan, đơn vị sắp xếp cho cá nhân đại biểu HĐND thuộc cơ quan, đơn vị mình dành thời gian hoạt động HĐND đảm bảo theo quy định. Quan tâm đổi mới hoạt động của đại biểu HĐND, quan tâm bồi dưỡng, nâng cao năng lực, kỹ năng hoạt động cho đại biểu HĐND, làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền để Nhân dân và cử tri thấu hiểu, đồng hành với các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong việc thực hiện chủ trương, chính sách, quy định pháp luật. Mỗi đại biểu HĐND, nhất là các đại biểu không chuyên trách phải xác định hai trách nhiệm đồng thời đó là trách nhiệm với công việc chuyên môn đang đảm nhiệm và trách nhiệm với công việc của một đại biểu dân cử. Các đại biểu HĐND cần phải tăng cường đi thực tế cơ sở, giữ mối quan hệ thường xuyên với cử tri ở bất cứ đâu và bất cứ lúc nào. Đại biểu HĐND qua công việc chuyên môn hàng ngày để tiếp xúc với cử tri vừa nghe cử tri nói, vừa nói cho cử tri nghe. Theo dõi giám sát hoạt động của các cơ quan chức năng trong việc thực hiện các quy định của pháp luật, nghị quyết của Hội đồng nhân dân, xem xét, giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri và dành thời gian thỏa đáng cho việc nghiên cứu các tài liệu để chuẩn bị ý kiến phát biểu có chất lượng tại các kỳ họp.