Đền Mẫu Trịnh Tường Bát Xát được công nhận di tích lịch sử cấp tỉnh năm 2016 và ngày càng thu hút được đông đảo Nhân dân đến chiêm bái. Để hình thành điểm du lịch tâm linh, nằm trong tuyến du lịch của huyện và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đến lễ đền, đây cũng là nơi đánh dấu chủ quyền lãnh thổ biên giới Quốc gia. Huyện Bát Xát đã xây dựng dự án xây dựng, tôn tạo lại Đền Mẫu, đồng thời kêu gọi toàn thể Nhân dân, các tổ chức, cá nhân thiện tâm công đức để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.
Mẫu định hình
Đền Mẫu Trịnh Tường thuộc thôn Phố Mới I, xã Trịnh Tường, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, được tọa lạc bên bờ hữu ngạn sông Hồng, sát ngay cột mốc biên giới số 94(2), một vị trí chiến lược hết sức quan trọng trên tuyến biên giới phía Bắc nước ta. Di tích lịch sử văn hóa Đền Mẫu được xếp hạng di tích Lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 2016. Hàng năm vào ngày 10/3 âm lịch, huyện Bát Xát mở hội Đền, phục vụ nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng và thăm quan du lịch vãn cảnh Đền của du khách. Đền Mẫu Trịnh Tường là nơi thờ vọng của Mẫu Thượng Ngàn. Qua tư liệu nghiên cứu đạo mẫu ở nước ta, trong tín ngưỡng thờ Mẫu, Mẫu Thượng Ngàn chính là Mẫu đệ nhị Thượng Ngàn một trong tứ vị thánh mẫu cai quản các vùng khác nhau. Mẫu Thượng Thiên cai quản thiên phủ; Địa Tiên Thánh Mẫu cai quản địa phủ; Mẫu Thoải cai quản Thoải Phủ (tức thủy phủ); Và Mẫu Thượng Ngàn là vị thánh cai quản nhạc phủ - tức là cai quản vùng rừng núi, trấn giữ vùng biên ải được coi là “phên dậu” của Tổ quốc ( mang trang phục màu xanh biểu tượng của núi non). Cũng như các di tích thờ Mẫu khác, Đền Mẫu Trịnh Tường thể hiện được toàn bộ những nét chung trong tục thờ Mẫu của cộng đồng các dân tộc ở Việt Nam. Sự xuất hiện và tồn tại của đền Mẫu Trịnh Tường ở Bát Xát nhằm ca ngợi và tôn vinh vai trò, vị thế của người phụ nữ trong xã hội. Với truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. Ngày nay Đền Mẫu mở cửa đón khách thập phương về dâng hương cầu phúc, cầu tài, cầu lộc, vãn cảnh.
Ngôi đền hiện tại
Đền Mẫu Trịnh Tường có khuôn viên diện tích là 144 m2, hiện đền chính là căn nhà cấp 4 nhỏ làm nơi thờ tự. Bên cạnh nét uy linh của Đền thiêng Mẫu Thượng Ngàn thì kết cấu hạ tầng phục vụ cho việc thờ phụng, tế lễ chưa thực sự tương xứng với di tích cấp tỉnh, chưa đáp ứng được nhu cầu văn hóa tâm linh của người dân. Ngôi đền khẳng định nền văn hóa truyền thống lâu đời của dân tộc ta nơi biên ải của Tổ quốc. Để mở rộng phạm vi của ngôi Đền để có nơi thờ phụng, bái tế khang trang hơn tương xứng với di tích văn hóa cấp tỉnh; Huyện Bát Xát đã tăng cường công tác chỉ đạo các ngành chức năng có liên quan triển khai các phương án trùng tu, nâng cấp ngôi đền. Năm 2019, UBND tỉnh Lào Cai đã chấp thuận chủ trương đầu tư dự án: Xây dựng, tôn tạo Di tích Lịch Sử - Văn hóa Đền Mẫu xã Trịnh Tường huyện Bát Xát bằng nguồn vốn xã hội hóa, với diện tích khuôn viên khu vực Đền là 9.245 m2, với nguồn vốn trên 10 tỷ đồng. Chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 thực hiện xây dựng: Nhà Đền chính, nhà sắp lễ, am hóa vàng, lư hương, ngoại thất; Giai đoạn 2 thực hiện xây dựng: Nhà hữu vu, nhà tả vu, nhà công vụ, cổng tam quan, hồ bán nguyệt, nhà phương đình, đền trình, nghi môn và các hạng mục phụ trợ khác.
Dự án Đền Mẫu đang được thi công
UBND huyện Bát Xát đã tổ chức khởi công xây dựng, tôn tạo Đền Mẫu giai đoạn 1 dự kiến hoàn thành trước ngày 10/12/2020 (âm lịch). Với chủ trương xây dựng Đền Mẫu bằng nguồn xã hội hóa, huyện Bát Xát đã kêu gọi sự đóng góp của các tổ chức cá nhân trong và ngoài huyện, trong và ngoài tỉnh để xây dựng Đền Mẫu với quy mô xứng tầm là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh, là nơi thực hiện nghi thức tâm linh của Nhân dân trong và ngoài huyện. Đền thờ Mẫu còn là cột mốc tâm linh khẳng định và đánh dấu chủ quyền của đất nước. Các nhà thiện tâm đã tích cực chung tay góp sức cùng Bát Xát thực hiện dự án với mong muốn sớm hoàn thành công trình đưa vào sử dụng đúng tiến độ. Tính đến thời điểm này các tổ chức cá nhân đã ủng hộ được trên 1,2 tỷ đồng; Các tổ chức tình nguyện quyên góp, ủng hộ vật liệu xây dựng: Sắt, thép, xi măng, cát sỏi, gạch... đảm bảo thực hiện dự án. Không chỉ các tổ chức mà cán bộ công nhân viên chức và Nhân dân đều đã tích cực tham gia ủng hộ tạo thành phong trào thiện tâm rộng khắp. Ông Ngô Ngọc Sự, Tổ 2, thị trấn Bát Xát cho biết: Đây là việc làm có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp công xây dựng, tạo cảnh quan đền là vinh hạnh cho gia đình ông. Gia đình ông đã ủng hộ số tiền 20 triệu đồng, ngoài ra ông còn đứng ra vận động kêu gọi bạn bè, người thân trong và ngoài tỉnh đóng góp xây dựng Đền Mẫu với số tiền trên 60 triệu đồng...
Lễ đón nhận di tích cấp tỉnh
Di tích Đền Mẫu Trịnh Tường là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa, những nét đẹp tín ngưỡng đặc sắc nơi biên cương Tổ quốc. Đến với Đền Mẫu mọi người như được trở về với quá khứ lịch sử, nhớ về cha ông suốt bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước. Đó là ý niệm là tâm linh, tư tưởng yêu nước, sự biết ơn những người có công với nước với quê hương; là cội nguồn của đời sống tinh thần làm nên sức mạnh của dân tộc trong mọi hoàn cảnh lịch sử. Đây cũng là nơi để du khách thể hiện lòng thành kính và cầu mong sức khoẻ, cầu tài, cầu phát lộc, cầu cho Quốc thái dân an. Tin tưởng rằng với sự chung tay góp sức của cả cộng đồng, công trình tôn tạo, xây dựng Đền Mẫu Trịnh Tường sớm được hoàn thiện khang trang, góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn biên giới Trịnh Tường và trở thành tâm điểm trong hành trình khám phá Bát Xát, khám phá Lào Cai.
Hoàng Trường – Quang Phấn
Trung tâm Văn hóa, TT-TT Bát Xát