1. Tài nguyên đất

Theo kết quả điều tra xây dựng bản đồ thổ nhưỡng Lào Cai năm 1972 và báo cáo khoa học (đất Lào Cai) do Trung tâm Khoa học tự nhiên và Công nghệ Quốc gia thuộc Viện Địa lý xây dựng năm 1996 cho thấy huyện Bát Xát có 8 nhóm đất chính với 15 loại đất sau:

- Nhóm đất mùn thô trên núi cao 25,39 ha chiếm 0,02% diện tích tự nhiên, loại đất này chủ yếu được phân bố ở các đỉnh núi cao trên 2800 m (vùng Trung Lèng Hồ,Sàng Ma Sáo) được hình thành trong điều kiện khí hậu quanh năm rét khô, phân bố không tập trung, có nhiều đá nổi xen kẽ.

- Nhóm đất mùn Alít trên núi cao 1513,1 ha chiếm 1,2% diện tích tự nhiên,phân bố chủ yếu ở độ cao từ 1800 - 2800m khu vực phía tây và phía bắc huyện.Như khu vực Hồng Ngài (Y Tý), Mào Mù Sủi (Sàng Ma Sáo). Loại đất này tầng mùn dày thành phần cơ giới thịt nhẹ, độ ẩm cao, ở những nơi quá trình rửa trôi mạnh,đá nổi xen kẽ nhiều hoặc vách đá dựng đứng rải rác. Thực vật chủ yếu cây họ thông, sồi, giẻ. Vùng đất tầng dày dưới 26cm thường có màu xám đen, từ 26 -73cm có màu xám vàng, từ 73 - 120cm có màu vàng đỏ.

- Nhóm đất mùn vàng đỏ trên núi cao 34956,66 ha chiếm 33,92% diện tích tự nhiên, phân bố chủ yếu ở độ cao từ  900 -1800m gồm các loại đất sau:

+ Đất mùn vàng đỏ trên đá sét (HFs) diện tích 514,45 ha chiếm 0,48% diện tích đất tự nhiên,phân bố rải rác trên núi có độ cao từ 1200 -1800 m (thuộc các xã: A Lù, A Mú Sung, Trịnh Tường) loại đất này được hình thành tại chỗ, quá trình phong hoá chất khoáng mạnh nhưng không triệt để, tỷ lệ đá lẫn trong đất cao, tầng đất trung bình, thành phần cơ giới trung bình.

+ Đất mùn đỏ vàng trên đá biến chất (HFj) diện tích 3383,03 ha chiếm 31,44% diện tích đất tự nhiên, loại đất này được hình thành trên các vùng núi cao trung bình (900 -1200 m) địa hình dạng lượn sóng, đỉnh tròn chân rộng thoải độ dốc trung bình. Thực vật chủ yếu là họ sồi, giẻ, họ đậu, họ xoan, họ bách tán,thảm cỏ chủ yếu là cỏ tranh. Loại đất này phân bố chủ yếu ở vùng: Trịnh Tường,Bản Xèo, Mường Vi. Đất có màu vàng hoặc màu vàng đỏ, thành phần cơ giới từ thịt nhẹ đến thịt trung bình, đất ít chua do ảnh hưởng của đá vôi.

+ Đất mùn vàng xám trên đá Mác ma A-xít (HFa) diện tích 1059,17 ha chiếm 1,0% diện tích đất tự nhiên, phân bố chủ yếu ở khu vực miền tây của huyện, thuộc các xã: Mường Hum, Sàng Ma Sáo, Trung Lèng Hồ, Pa Cheo, Dền Sáng được hình thành trên các vùng lãnh thổ có độ dốc và độ chia cắt lớn, thung lũng hẹp sâu.Vùng này hệ thực vật thường hỗn giao giữa thực vật nhiệt đới và thực vật ôn đới,càng lên cao hệ thực vật ôn đới càng chiếm ưu thế. Loại cây rừng điển hình là sa mu, pơ mu, sồi, giẻ... Loại đất thường có tầng dày từ 20 - 100cm, màu xám đen, vàng xám hoặc vàng đỏ, thành phần cơ giới thịt nhẹ đến trung bình, kết cấu viên, xốp, đá mẹ đang trong quá trình phong hoá mạnh.

- Nhóm đất đỏ vàng 64787,94 ha chiếm 61,01% diện tích tự nhiên, phân bố ở độ cao dưới 900m gồm các loại đất sau:

+ Đất đỏ vàng trên đá sét (Fs): Trên địa bàn huyện Bát Xát loại đất này có diện tích 2879,93 ha chiếm 2,71% diện tích tự nhiên. Đặc điểm loại đất này là tầng dầy trung bình, lẫn đá, màu sắc không đồng nhất, phân hoá tầng yếu, kết cấu tốt,thành phần cơ giới nhẹ, các chất dinh dưỡng khá, ít chua. Phân bố chủ yếu tập trung các xã: A Lù, A Mú Sung, Trịnh Tường, Nậm Chạc.

+ Đất đỏ vàng trên đá biến chất (Fj): Diện tích loại đất này khá phổ biến 58830,36 ha chiếm 55,4% diện tích đất tự nhiên.. Đặc điểm loại đất này là tầng dầy trung bình, lẫn đá, màu sắc không đồng nhất, phân hoá tầng yếu, kết cấu tốt,thành phần cơ giới từ trung bình đến thịt nhẹ, các chất dinh dưỡng khá, ít chua. Phân bố chủ yếu ở khu vực phía tây và tây bắc huyện.

+ Đất đỏ vàng trên đá Mác ma A-xít (Fa): Loại đất này có diện tích 2920,28ha chiếm 2,75% diện tích tự nhiên, phân bố ở các xã: Nậm Pung, Dền Thàng, Ngải Thầu, A Lù có thành phần cơ giới nặng ít chua.

+ Đất nâu vàng trên phù sa cổ và luỹ tích (Fp): Diện tích 157,36 ha chiếm 0,15% diện tích tự nhiên. Là loại đất phát sinh, phát triển trên nền phù sa cổ được hình thành nhờ quá trình tích luỹ, trầm tích Nê-ô-gen. Tầng đất khá dầy do quá trình bồi tích, đất có hàm lượng dinh dưỡng cao, tơi xốp, tuy nhiên lẫn khá nhiều cuội, sỏi, cuội tảng. Loại đất này được phân bố vùng dọc sông Hồng, ở các đồi thấp, liền dải, lượn sóng.

- Đất thung lũng dốc tụ (DI): Diện tích 974,44 ha chiếm 0,92%. Đây là loại đất thứ sinh được hình thành và phát triển trên sản phẩm rửa trôi và bồi tụ của các loại đất ở chân sườn hoặc khe dốc. Đất (DI) có độ phì phụ thuộc vào các loại đất vùng lân cận, tầng đất dầy, thành phần cơ giới thịt trung bình đất chua,phân bố rải rác trên địa bàn huyện.

- Đất lầy thụt và than bùn (J): Diện tích 12,1 ha chiếm 0,01% diện tích đất tự nhiên. Loại đất này có hàm lượng các chất dinh dưỡng khá, thành phần cơ giới nhẹ độ pH cao. Phân bố ở các xã vùng thấp.

- Đất phù sa: Diện tích 524,54 ha chiếm 0,49% diện tích tự nhiên toàn huyện,nhóm đất này bao gồm: Phù sa sông Hồng và phù sa các suối khác.

+ Đất phù sa sông Hồng được bồi hàng năm (Pbh): Diện tích 110,96 ha chiếm 0,1% diện tích đất tự nhiên phân bố dọc 2 bên sông Hồng. Đất Pbh có màu nâu tím, nâu tươi, thành phần cơ giới thịt trung bình hoặc thịt nhẹ có kết cấu viên, đất trung tính hoặc kiềm yếu, hàm lượng các chất dinh dưỡng trong đất cao, tầng đất dày rất thuận lợi cho phát triển sản xuất nông nghiệp.

+ Đất phù sa sông Hồng không được bồi hàng năm (Ph): Diện tích 80,7 ha chiếm 0,08% diện tích đất tự nhiên. Loại đất này có mầu nâu tím, nâu tươi, thành phần cơ giới thịt trung bình hoặc thịt nhẹ có kết cấu viên, đất trung tính hoặc kiềm yếu, hàm lượng các chất dinh dưỡng trong đất cao, tầng đất dầy rất thuận lợi cho phát triển cây trồng công nghiệp.

+ Đất phù sa ngòi, suối (Py): Diện tích 332,88 ha chiếm 0,31% diện tích đất tự nhiên. Phân bố dọc theo các suối lớn song tập trung chủ yếu ở các xã: Cốc San, Quang Kim, Bản Vược, Cốc Mỳ. Loại đất này được hình thành qua quá trình lắng đọng, bồi tụ lâu đời, hoặc sự chuyển dời dòng chảy kết hợp với quá trình canh tác lâu đời làm biến đổi cơ, lý tính đất. Đất (Py) có độ phì khá, ít chua, tầng đất trung bình, có khả năng thâm canh cao các cây trồng nông nghiệp.

- Núi đá: Diện tích 3394,55 ha chiếm 3,2 tổng diện tích tự nhiên. Phân bố chủ yếu ở các dãy núi cao phía bắc huyện.

2. Tài nguyên nước

Nguồn nước mặt và nước ngầm khá phong phú và dồi dào, được phân bố tương đối đều khắp lãnh thổ.

- Nguồn nước mặt: Sông Hồng, suối Lũng Pô, Ngòi Phát... và hệ thống khe lạch là nguồn nước mặt có ý nghĩa quan trọng trong đời sống con người và phát triển kinh tế xã hội của huyện. Hàng năm trên địa bàn huyện còn tiếp nhận khoảng > 2 tỷ m3 nước mưa, lưu lượng dòng chảy toàn phần 1500mm. Lượng trữ ẩm lãnh thổ 1000mm. Ngoài ra trên địa bàn huyện còn nhiều hồ, đập chứa nước và trên 110 công trình thuỷ lợi, các bể chứa nước phục vụ sản xuất và đời sống con người.

- Nguồn nước ngầm: Tuy nguồn nước mặt phong phú về mùa mưa song do ảnh hưởng của địa hình (độ chia cắt mạnh, độ dốc lớn, nghiêng về sông Hồng) nên nguồn nước ngầm có xu hướng cạn kiện về mùa khô. Ngoài ra hiện tượng castơ và vết gãy sông Hồng là những tác nhân gây ra hiện tượng rút nước ngầm làm cho một số nơi trên địa bàn huyện có hiện tượng khan hiếm nước sinh hoạt về mùa khô. Mực nước ngầm được thể hiện theo từng vùng lãnh thổ. Các vùng ven sông Hồng,vùng núi cao về mùa khô mực nước ngầm cạn kiệt hơn các vùng thung lũng, bồn địa do quá trình lưu giữ cục bộ.

Nhìn chung nguồn nước trên địa bàn huyện còn tương đối tốt đáp ứng cho sản xuất và đời sống con người song cần được duy trì nâng cao về trữ lượng và chất lượng trong tương lai thông qua các giải pháp về trồng rừng, bảo vệ rừng đầu nguồn và các giải pháp ngăn chặn ô nhiễm do phát triển của công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, khai khoáng, phát triển đô thị cũng như các tác nhân khác làm phá huỷ nguồn nước.

3. Tài nguyên khoáng sản

Bát Xát nằm trong vùng sinh khoáng của Việt Nam, qua điều tra, tìm kiếm và thăm dò địa chất đã phát hiện được nhiều điểm mỏ trên địa bàn huyện:

- Quặng đồng: Mỏ đồng Sin Quyền, kéo dài 60 km từ suối Lũng Pô tới thành phố Lào Cai. Trữ lượng khoảng 53,5 triệu tấn, hàm lượng đồng trong quặng trung bình 1,03%. Đây là mỏ đa kim, ngoài đồng còn thu được vàng (trữ lượng 34,7 tấn); đất hiếm (trữ lượng 333.134 tấn); lưu huỳnh (trữ lượng 843.100 tấn); bạc (trữ lượng 25 tấn).

- Quặng sắt: Có 16 điểm kéo dài từ xã Bản Vược đến xã A Mú Sung dọc bờ phải sông Hồng. Các điểm mỏ có quy mô nhỏ nhưng hàm lượng sắt khá cao, chủ yếu là quặng manherit như các điểm: Nậm Mít, Bản Pho, Tung Qua, Nậm Chạc, Ná Đong, Tân Quang, Cốc Mỳ, Bản Vược...

- Quặng Apatit: Kéo dài từ xã Nậm Chạc đến thành phố Lào Cai. Gồm các điểm mỏ nằm trên các địa bàn các xã: Nậm Chạc, Trịnh Tường, Bản Vược,Bản Qua, Quang Kim, Cốc San.

- Molybden: Có 02 điểm trên địa bàn thôn Vĩ Kẽm (Cốc Mỳ) và thôn Kin TChang Hồ (xã Pa Cheo).

- Mỏ đất hiếm: xã Mường Hum và xã Nậm Pung.

- Mỏ nước nóng, nước khoáng: Trên địa bàn huyện Bát Xát có 02 điểm nước nóng, nước khoáng nằm trên địa bàn các xã như: điểm nước suối Lũng Pô (A Mú Sung), điểm suối Bản Mạc(Trịnh Tường).

- Trên địa bàn huyện có một số mỏ sét xi măng, sét gạch ngói, khai thác Dolomit ở Cốc San... trữ lượng lớn, chất lượng tốt phục vụ công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng.

- Ngoài ra, trên địa bàn huyện còn có một số mỏ khoáng sản như: điểm mỏ Graphit, kao lanh ở xã Trịnh Tường; vàng sa khoáng ở xã Tòong Sành...

Nhìn chung Bát Xát có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, quý hiếm với trữ lượng khá lớn. Nguồn tài nguyên khoáng sản này tạo ra sức hút đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư vào lĩnh vực này...Tuy nhiên, sự phát triển ngành công nghiệp khai khoáng đòi hỏi quỹ đất khá lớn để khai thác đây là nguyên nhân chính sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng môi trường, trong khi Bát Xát còn có tiềm năng về phát triển du lịch, điều này đặt ra cho huyện cần có những định hướng hợp lý, nhất là định hướng sử dụng đất nhằm giảm thiểu tác động của công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản đến sự phát triển của nông nghiệp, du lịch và môi trường sinh thái.