Ngày 28/7/2025 đoàn công tác của Sở Nông nghiệp và Môi trường Lào Cai do bà Nguyễn Thị Vi Huế - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường làm Trưởng đoàn đã có buổi lam việc với UBND xã Bát Xát và các cơ quan liên quan về việc rà soát, nghiên cứu, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến quỹ đất do UBND xã Bát Xát quản lý tại khu vực thực hiện dự án san gạt mặt bằng và hạ tầng kỹ thuật Khu Bản Qua phục vụ GPMB dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Dự án do Ban QLDA ĐTXD tỉnh Lào Cai làm chủ đầu tư.

Dự án được triển khai xây dựng tại các thôn: Tân Bảo, Bản Vai, xã Bát Xát. Mục tiêu dự án: Tạo mặt bằng để sắp xếp, di chuyển các cơ sở sản xuất trong Khu công nghiệp Đông Phố Mới phục vụ GPMB dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Quy mô đầu tư: Diện tích cần phải GPMB khoảng 74,16 ha, trong đó đất ở là 0,29 ha, Đất lúa 45,1 ha, còn lại là đất rừng sản xuất, đất trồng cây hằng năm khác, đất nông nghiệp khác....; với tổng số hộ khoảng 261 hộ và 05 tổ chức. Tổng số hộ phải bố trí tái định cư khoảng 20 hộ. Số mộ dự kiến khoảng 617 ngôi mộ.

Tính đến ngày 25/7, địa phương đã ban hành thông báo thu hồi đất cho 88/266 hộ, 02 tổ chức và 191/617 ngôi mộ; Phối hợp các đơn vị tổ chức thống kê, kiểm đếm 155/266 hộ. UBND xã Bát Xát (UBND huyện Bát Xát cũ) ban hành quyết định phê duyệt phương án 03/17 hộ và 02 tổ chức; Chi trả tiền bồi thường: 02 hộ và 01 tổ chức là Trung tâm giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai.

Hiện nay, khó khăn, vướng mắc trong việc thu hồi, bồi thường GPMB đối với 2,6 ha (đất 5%) do các hộ dân canh tác từ năm 1994 -1996 và năm 2012 đến nay, nằm trong phạm vi giải phóng mặt bằng dự án việc giao đất không có hồ sơ, giấy tờ chứng minh, lưu trữ. Một số hộ ở các thôn Bản Vai, Bản Vền, Tân Bảo và một số thôn khác trong xã thực hiện chủ trương Nhà nước vận động người dân hiến đất làm đường giao thông nội đồng, thuỷ lợi, nước sạch từ năm 2001, 2003, 2010, 2011 do chưa thực hiện thủ tục thu hồi đất và điều chỉnh biến động trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân tại thời điểm đó, nay thu hồi đất để thực hiện GPMB dự án mà không bồi thường, hỗ trợ người dân chưa đồng tình ủng hộ; ...

Tại buổi làm việc, đoàn công tác của tỉnh đã có ý kiến, làm rõ các vấn đề địa phương đang vướng mắc trong việc giải phóng mặt bằng liên quan đến đất 5%, đất người dân đã hiến cho thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia và một số nội dung liên quan đến công tác đền bù GPMB.

Đối với các trường hợp người dân thực hiện việc đổi đất làm nhà văn hóa thì sẽ tính mức đền bù theo diện tích đã đổi. Đối với đất 5% có thể áp dụng khoản 5, Điều 5 (Nghị định 88/2024/NĐ-CP) - Các trường hợp khác được bồi thường về đất và điều kiện được bồi thường về đất quy định tại khoản 3 Điều 95 của Luật Đất đai 2024.

Đối với các trường hợp hiến đất làm đường nội đồng, địa phương chưa điều chỉnh biến động trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân tại thời điểm đó thì nhà nước không có quy định nào để hồi tố, do đó người dân không được đền bù diện tích đất đã hiến làm đường. Địa phương căn cứ theo diện tích ghi trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trừ đi diện tích đất đã hiến, hoặc diện tích đất thực tế đang sử dụng để thực hiện bồi thường.