BXĐT- Trở lại công tác tại xã Pa Cheo (Bát Xát), chúng tôi tìm tới Bản Giàng - thôn vùng cao, vùng đồng bào dân tộc Mông nghèo khó, nơi có một người đã từng là niềm tự hào của cộng động và rồi mắc phải lỗi lầm đáng tiếc... Giờ đây, hoàn lương trở về với cộng đồng, con người ấy luôn vững một niềm tin, nuôi khát vọng cống hiến cho quê hương. 
    Sinh ra và lớn lên trên quê hương Pa Cheo, Bát Xát,  tuổi thơ của chàng trai người Mông - Lý A Phải là những chuỗi ngày cắp sách đến trường, lên nương gieo ngô, trồng lúa, Phải là một trong những học sinh “ hiếm hoi” của xã Pa Cheo lúc bấy giờ học hết chương trình lớp 9 Trung học cơ sở. Mặc dù rất ham học nhưng do điều kiện kinh tế gia đình khó khăn, nên Lý A Phải đã lựa chọn ở nhà giúp bố mẹ trồng cấy và di chuyển đến thôn Bản Giàng để khai phá đất đai, gây dựng cuộc sống.
 
    Năm 2013, khi vừa tròn 24 tuổi  anh vinh dự được tổ chức kết nạp và trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.  Thời điểm đó anh được coi là “hạt giống đỏ” của thôn Bản Giàng, xã Pa Cheo. Được đứng trong hàng ngũ của Đảng, phát huy vai trò tiên phong gương mẫu, Phải đã luôn nêu gương trong việc thực hiện và vận động người dân quê mình nghiêm chỉnh chấp hành đường lối, chủ trương của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, quy định của địa phương; đi đầu trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi, tăng gia sản xuất, sẵn sàng hỗ trợ đồng chí, đồng bào khi gặp khó khăn hoạn nạn.     Hằng năm Lý  A Phải luôn là đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ, được cấp trên tin tưởng, bà con tín nhiệm.  Ông Lê Đức Minh, nguyên là Bí Thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Pa Cheo đã từng có những ấn tượng rất tốt về đảng viên Lý A Phải:  “Trong khoảng thời gian từ 2014 đến 2019, lúc tôi còn công tác tại xã Pa Cheo thì đảng viên Lý A Phải của thôn Bản Giàng là đảng viên trẻ gương mẫu đi đầu trong việc thực hiện phát triển kinh tế gia đình và  tích cực vận động người dân trong thôn phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo. Với một thôn xa, khó khăn, như Bản Giàng thì đồng chí là hạt nhân quan trọng ở địa bàn  đóng góp lớn vào việc gìn giữ mối đoàn kết nội bộ, bảo vệ trật tự an ninh của thôn bản”  
    Nhưng tất cả những điều đó đã trở thành quá khứ. Mọi thứ đã dừng lại ở thời điểm tháng 10 năm 2021, Lý A Phải cùng người thân đã tự ý chặt cây rừng lấy gỗ về để sửa nhà khi chưa có sự cho phép của cơ quan quản lý nhà nước. Trong  phiên tòa xét xử lưu động ngay tại xã Pa Cheo vào tháng 6/2022,  Lý A Phải đã bị tuyên án 15 tháng tù giam vì tội vi phạm quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản. Từ đây cuộc đời Lý A Phải đã rẽ sang hướng khác, moi cánh cửa đã hoàn toàn khép lại.  Sau gần 10 tháng chấp hành án phạt tù, vào tháng 5/2023, khi được đặc xá ra tù trước hạn. Lý A Phải đã rơi nước mắt, anh bộc bạch: “Tôi cảm ơn Đảng, cảm ơn Nhà nước đã khoan hồng để mình sớm được trở về hòa nhập cộng đồng, trở về với gia đình với bà con dân bản”.  
    Như được sống lại một lần nữa, mỗi buổi sáng nghe thấy tiếng các con líu lo chơi đùa, anh Phải như thêm thấm thía ý nghĩa, giá trị đích thực của cuộc sống. Thấy yêu quê mình, yêu những con người thật thà chất phác, yêu những tháng ngày bình yên. Khoảng thời gian gần 10 tháng chấp hành án cũng là một trải nghiệm đối với anh nhưng có lẽ đây là trải nghiệm mà cá nhân anh không bao giờ muốn lặp lại. Công việc đầu tiên khi trở về là anh đi một vòng quanh nương đồi để hít thở bầu không khí cho thỏa nỗi nhớ quê. Lý A Phải tự cho mình là người may mắn, bởi khi trở về được cán bộ giới thiệu tham gia lao động sản xuất ngay gần nhà. Công việc của anh là đổ đường bê tông tại thôn Bản Giàng, hết việc thì lên nương cùng vợ, ở nhà dạy con học chữ, khi rảnh rỗi thì đi làm thợ xây cùng anh, em trong thôn để kiếm tiền trang trải cho gia đình.  Với vợ và những đứa con của anh thì việc được thấy anh  trở về khỏe mạnh là điều hạnh phúc nhất. Giờ đây gia đình lại được đoàn tụ, bên bữa cơm chiều lại đầy ắp tiếng cười. 
    Trao đổi với chúng tôi anh Lý A Du trưởng thôn Bản Giàng cho biết: Từ sau khi anh Lý A Phải trở về hòa nhập cộng đồng đến nay đã được một năm,  tôi và người dân trong thôn đều cảm thông và luôn sẵn sàng giúp đỡ vì anh  Phải cũng đã trả giá đắt cho những hành vi vi phạm pháp luật của mình. Trở lại cộng đồng, Phải đã giác ngộ, anh đã chững chạc hơn trước, vẫn tham gia các hoạt động của thôn và luôn có suy nghĩ, lối sống tích cực và cũng hay giúp đỡ người dân trong thôn, tình cảm của đồng bào dành cho anh Phải vẫn không hề thay đổi. 
 
    Nhận xét về quá trình tu dưỡng rèn luyện, hòa nhập cộng đồng sau khi trở về địa phương của Lý A Phải,  Đại úy Đặng Minh Đức Trưởng Công an xã Pa Cheo cho biết:  “ Trong quá trình quản lý, giám sát, giúp đỡ, giáo dục thì chúng tôi nhận thấy anh Lý A Phải luôn nghiêm chỉnh chấp hành tốt chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước cũng như nội quy, quy định của địa phương, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của công dân, cũng là một công dân chăm chỉ lao động, phát triển kinh tế. Từ khi trở về địa phương đến nay, anh Lý A Phải không vi phạm pháp luật, thường xuyên có mặt tại địa phương, chấp hành sự giám sát, giáo dục của UBND xã và bản thân anh cũng nhận thức, khắc phục những lỗi lầm anh gây ra trước đó, cũng đã thường xuyên tham gia với lực lượng công an vận động người dân chấp hành tốt các quy định pháp luật, tích cực tham gia xây đấu tranh phòng chống tội, phạm tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tại địa phương” 
    Trong câu chuyện cởi mở, chân tình,  Lý A Phải xúc động, nghẹn ngào, anh bảo: “Chẳng hiểu sao lúc ấy lại hành động bồng bột, chỉ nghĩ có cây gỗ to thì chặt mang về sửa nhà cho đẹp và cũng chẳng bao giờ mình tưởng tượng có một ngày lại bị khai trừ ra khỏi Đảng, danh dự, uy tín của người đảng viên đều đã tiêu tan. Biến cố vừa qua đã giúp Phải nhận được bài học quý giá. Bây giờ Phải chỉ mong ước được có sức khỏe, được lao động, được cống hiến, được giúp đỡ mọi người, dù thời gian có dài, công việc có khó khăn thế nào, thử thách có gian nan đến đâu em  cũng sẽ phấn đấu, rèn luyện để trở thành một công dân tốt, để gây dựng lại lòng tin với bà con, với chính quyền, để giúp chính quyền trong việc tuyên truyền, vận động, nhắc nhở con em đồng bào mình phải chăm chỉ lao động và nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, có như vậy cuộc sống mới tốt đẹp hơn”.
    Chia tay Pa Cheo, tạm biệt chàng thanh niên người dân tộc Mông Lý A Phải, tin tưởng với khát vọng cống hiến không ngừng chảy trong trái tim, sự cố gắng, nỗ lực vươn lên làm lại cuộc đời và sự đoàn kết, giúp đỡ của Chính quyền, người dân, Lý A Phải sẽ thực hiện được ước mơ, khát vọng cống hiến cùng với người dân quên mình xây dựng  Pa Cheo ngày một đổi mới, ấm no hơn, hạnh phúc hơn./.