BXĐT- Bát Xát là địa phương có nguồn tài nguyên thiên nhiên hấp dẫn, hệ sinh thái phong phú, đa dạng; khí hậu trong lành cùng nhiều cảnh quan thiên nhiên kỳ thú. Cùng với đó là những nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc được thể hiện ở nhiều khía cạnh khác như: kiến trúc đặc trưng, văn hóa ẩm thực phong phú, đa dạng của từng dân tộc; các nghề thủ công truyền thống còn được lưu giữ và phát triển. Bát Xát còn có nhiều Lễ hội trong năm, mỗi Lễ hội đều mang màu sắc đặc trưng của dân tộc.
Đỉnh Lảo Thẩn đang được nhiều du khách chinh phục, khám phá
Trong những năm gần đây, Bát Xát còn là nơi được khách du lịch đặc biệt quan tâm đến các hoạt động chinh phục các đỉnh cao như: Ky Quan San, Lảo Thẩn, Nhìu Cồ San, Pu Ta Leng... trải nghiệm du lịch đặc thù với Đường đá cổ Pa Vi, Thác Ong Chúa, Thác Rồng, Thác Đỏ, cầu Thiên Sinh,… cùng nhiều hoạt động du lịch mới tại Lễ hội mùa thu Bát Xát như: Chèo thuyền Kayak, SUP; Cắm trại Camping, đua xe, trải nghiệm thu hoạch các sản phẩm nông nghiệp… Các loại hình du lịch đang phát triển mạnh mẽ, tạo thương hiệu riêng cho Du lịch Bát Xát trong tổng thể thương hiệu chung du lịch Lào Cai.
Ngoài việc khai thác có hiệu quả những tiềm năng sẵn có, Bát Xát đang chú trọng việc khảo sát, lập hồ sơ đề nghị công nhận các tuyến, điểm du lịch mới trên địa bàn; đồng thời tăng cường công tác quảng bá, xúc tiến du lịch; phát triển các dịch vụ; tìm kiếm những sản phẩm du lịch mới, đặc trưng thu hút khách du lịch với điểm nhấn là một đô thị du lịch Y Tý trong tương lai.
Dọc trục sông Hồng tuyến du lịch Lào Cai - Trịnh Tường - A Mú Sung - Y Tý đang thu hút sự quan tâm của du khách trong tỉnh bởi những cung bậc cảm xúc khác nhau trong suốt hành trải nghiệm, khám phá. Từ thành phố Lào Cai ngược theo dòng chảy của con Sông Hồng theo hướng Tây – Bắc khoảng trên 30km, du khách sẽ chạm chân đến mảnh đất biên giới Trịnh Tường - Nơi có Đền thờ Mẫu Thượng Ngàn. Đền Mẫu Trịnh Tường được Nhân dân địa phương xây dựng theo tín ngưỡng của người Việt từ nhiều đời nay. Đây được coi là cột mốc tâm linh khẳng định và đánh dấu chủ quyền nơi biên cương phía Bắc Tổ quốc.
Cột cờ Lũng Pô sừng sững, hiên ngang nơi đầu nguồn sông Hồng
Ngược lên A Mú Sung - Nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt chiêm ngưỡng Cột cờ Lũng Pô sừng sững, hiên ngang như người lính yêu nước kiên trung, nghiêm trang và đầy vững trãi, ngày đêm gìn giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc. Từ trên cột cờ nhìn xuống, dòng sông Hồng rực đỏ phù sa cuồn cuộn chảy về xuôi, mang sức sống của vùng núi cao tiếp ứng cho mùa màng vùng đồng bằng thêm nặng hạt. Cột cờ Lũng Pô còn mang ý nghĩa quan trọng trong việc khẳng định chủ quyền biên giới quốc gia, giáo dục truyền thống và lòng yêu nước cho thế hệ trẻ và trở thành điểm du lịch hấp dẫn đối với du khách.
Nằm ở độ cao trên 2.000m so với mực nước biển, Y Tý thơ mộng với khí hậu mát lành quanh năm và phong cảnh đẹp làm say đắm lòng người. Với đỉnh núi Nhìu Cồ San, Lảo Thẩn bốn mùa sương giăng, mây phủ; cùng cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn và những thửa ruộng bậc thang đẹp như tranh vẽ trên các sườn núi chính là tiềm năng sẵn có để Y Tý phát triển du lịch sinh thái, trải nghiệm. Ngoài phong cảnh đẹp, Y Tý còn là mảnh đất còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc địa phương.
Trở lại Trịnh Tường, nơi đây không chỉ là vùng đất có bề dày lịch sử, mà còn có núi non hùng vĩ, phong cảnh nên thơ, các bản làng giàu bản sắc văn hóa. Cùng với những phế tích trăm năm tuổi, Trịnh Tường còn có di tích đền Mẫu tọa lạc bên bờ hữu ngạn sông Hồng, gần cột mốc biên giới số 94 (2), một vị trí chiến lược hết sức quan trọng trên tuyến biên giới phía Bắc nước ta. Ngày 12/12/2016, Đền được UBND tỉnh xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. Từ đó đến nay, huyện Bát Xát đã và đang triển khai các phương án trùng tu, nâng cấp ngôi Đền thu hút du khách thập phương đến tham quan, chiêm bái.
Đền Mẫu Trịnh Tường là nơi thờ Mẫu Thượng Ngàn. Trong tín ngưỡng thờ Mẫu, Mẫu Thượng Ngàn là Thánh Mẫu thứ hai trong tam tòa thánh Mẫu, cai quản nhạc phủ - tức là cai quản vùng rừng núi, trấn giữ vùng biên ải được coi là “phên dậu” của Tổ quốc. Nơi đây vừa có địa hình núi non, phong cảnh sông nước hữu tình, gần dòng thác Tây – Một địa danh lịch sử trong kháng chiến chống thực dân Pháp.
Đền Mẫu Trịnh Tường khi chưa được trùng tu, tôn tạo
Trước đây, đền Mẫu Trịnh Tường có khuôn viên diện tích là 144 m2, hiện đền chính là căn nhà cấp 4 nhỏ làm nơi tờ tự. Bên cạnh nét uy linh của Đền thiêng Mẫu Thượng Ngàn thì kết cấu hạ tầng phục vụ cho việc thờ phụng, tế lễ chưa thực sự tương xứng với di tích văn hóa cấp tỉnh, chưa đáp ứng hết được nhu cầu văn hóa tâm linh của người dân. Vì vậy, huyện Bát Xát triển khai các phương án trùng tu, nâng cấp ngôi đền. Năm 2019, UBND tỉnh Lào Cai đã chấp thuận chủ trương đầu tư dự án: Xây dựng, tôn tạo Di tích Lịch Sử - Văn hóa Đền Mẫu xã Trịnh Tường huyện Bát Xát bằng nguồn vốn xã hội hóa, với diện tích khuôn viên khu vực Đền khoảng 3ha. Chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 thực hiện xây dựng: Nhà Đền chính, nhà sắp lễ, am hóa vàng, lư hương, ngoại thất; Giai đoạn 2 thực hiện xây dựng: Nhà hữu vu, nhà tả vu, nhà công vụ, cổng tam quan, hồ bán nguyệt, nhà phương đình, đền trình, nghi môn và các hạng mục phụ trợ khác. Để thực hiện dự án, huyện Bát Xát đã kêu gọi sự thiện tâm đóng góp của các tổ chức cá nhân chung tay góp sức cùng Bát Xát thực hiện dự án với mong muốn sớm hoàn thành công trình đưa vào sử dụng đúng tiến độ.
Hưởng ứng lời kêu gọi từ năm 2019 đến nay đã và đang có rất nhiều tổ chức, cá nhân quyên góp, ủng hộ cả về tiền mặt lẫn vật liệu xây dựng. Do đó, giai đoạn 1 của dự án đã hoàn thành đúng tiến độ và được khánh thành vào năm 2021. Hiện tại các hạng mục của giai đoạn 2 của dự án vẫn đang nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các doanh nghiệp, nhà hảo tâm với số tiền tương đối lớn với mong muốn sớm hoàn thành toàn bộ các hạng mục để phục vụ nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng và thăm quan du lịch vãn cảnh Đền của du khách như: Công ty TNHH MTV Xây dựng tổng hợp Đức Mạnh, 4.30 triệu đồng; Khách Sạn Ngôi Sao, 200 triệu đồng; Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Thảo Nguyên, 200 triệu đồng; Công ty TNHH Xây dựng Cao Minh, 200 triệu đồng, Công ty TNHH MTV Đầu tư xây dựng Hoàng Nguyên, 215 triệu đồng....
Ngôi Đền sau khi khánh thành giai đoạn 1
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đến nay, khi nét đẹp trong tín ngưỡng thờ mẫu được nhìn nhận, đánh giá tích cực, ngôi Đền đã được phục dựng, tôn tạo lại khang trang hơn và trở thành điểm sinh hoạt tâm linh của đông đảo người dân trong xã và du khách thập phương. Hàng năm vào ngày tiệc Mẫu (lễ chính) tức ngày 10/3 âm lịch, huyện Bát Xát đều mở hội Đền để phục vụ nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng và thăm quan du lịch vãn cảnh Đền của du khách. Lễ hội Đền Mẫu xã Trịnh Tường được tổ chức với các bước thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu cũng như các hoạt động bên lề của Lễ hội đã được tổ chức bài bản, đúng theo luật tín ngưỡng, tôn giáo, thu hút du khách thập phương đến dâng lễ.
Cùng với cột cờ Lũng Pô, Đền Mẫu Trịnh Tường đang tạo thành một quần thể di tích có giá trị cao về văn hóa tâm linh và giáo dục truyền thống văn hóa, yêu nước cho các thế hệ; là nơi Nhân dân các dân tộc trong tỉnh, du khách trong nước và quốc tế đến chiêm bái, sinh hoạt văn hóa tâm linh, nguyện cầu cho cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc; qua đó gắn kết tinh thần cộng đồng và giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.