BXĐT-Nói đến ruộng bậc thang du khách sẽ nghĩ ngay đến mùa vàng nhưng nếu có cơ hội được chiêm ngưỡng mùa nước đổ, chắc chắn ai cũng sẽ choáng ngợp trước bức tranh thiên nhiên độc đáo, đa màu sắc màu. Nếu ghé thăm Y Tý, du khách đừng quên dừng chân tại thung lũng ruộng bậc thang Thề Pả.
“Đặc sản” Tây Bắc là những thung lũng ruộng bậc thang kỳ vĩ. Ảnh: Hoàng Kiều.
Năm 2015, ruộng bậc thang thung lũng Thề Pả được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng danh lam thắng cảnh quốc gia. Không chỉ là điểm du lịch, nơi đây còn mang nhiều giá trị về văn hóa, lịch sử, xã hội, khoa học của dân tộc Mông, Hà Nhì bởi nó gắn với quá trình hình thành và phát triển của bản làng nơi đây.
Thung lũng Thề Pả có diện tích khoảng 233,1 ha, nằm trên địa phận thôn Lao Chải, Choản Thèn, Sín Chải (Y Tý) và thôn Phìn Chải (Ngải Thầu). Từng tấc đất, mạch nước ngầm chứa đựng những dấu mốc về lịch sử, văn hóa. Đặc biệt quy trình canh tác từ chọn đất, khai phá đất, nhổ mạ, cấy lúa, chăm sóc, thu hoạch… cùng hàng loạt các nghi lễ mang tính dân gian nhằm cầu mong cho mưa thuận gió hòa, cho thần linh bảo vệ cây lúa cũng được đúc kết từ lâu đời.
Bởi vậy, giá trị của ruộng bậc thang Thề Pả không chỉ về mặt thẩm mỹ mà còn chứa đựng cả một thế giới tâm linh huyền bí, văn hóa của mỗi tộc người và hệ thống tri thức dân gian. Bởi những câu chuyện về hành trình người Hà Nhì tìm đất định cư, mạch nước ngầm ở đầu thôn (nguồn nước chính để sinh hoạt và sản xuất của người Hà Nhì hàng trăm năm nay chưa bao giờ cạn) luôn là bí ẩn với du khách đam mê khám phá, trải nghiệm.
Vùng cao Y Tý, Ngải Thầu đang chuẩn bị bước vào vụ sản xuất mới, những thửa ruộng bậc thang ngập nước như chiếc gương khổng lồ phản chiếu núi non hùng vĩ. Vào độ tháng 4, người dân sống quanh di sản Thề Pả tất bật chuẩn bị cày cấy. Du khách thập phương cũng chuẩn bị hành lý đi săn ảnh mùa nước đổ. Vẻ đẹp của những thửa ruộng bậc thang muôn hình vạn trạng hòa với bản làng người Hà Nhì, Mông, Dao khiến ai cũng phải động lòng.
Những thửa ruộng bậc thang không chỉ cung cấp lương thực mà còn thể hiện ý chí vươn lên, trình độ canh tác của người dân vùng cao. Trong thung lũng Thề Pả có thôn Choản Thèn (Y Tý) đã và đang được chính quyền địa phương quan tâm xây dựng thành điểm du lịch cộng đồng. Bởi trong thôn vẫn giữ được kiến trúc nhà trình tường cũng như những tập tục văn hóa của người Hà Nhì.